نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

2 دانشجوی دکترای تخصصی علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات

چکیده

چکیده انسان علاقهمند به کشف ناشناختههاست، میخواهد بداند در پی حوادث و پدیدههای جهان چه نیرویی و چه عواملی قرار دارد، میخواهد بداند ماهیت اشیاء و پدیدهها و ویژگیهای ها آن چیسـت و روابـط ها آن با یکدیگر چگونه است؛ همچنین تفکر خلاق به طور بالقوه و به نحو فطری در انسـان بـه ودیعـه نهاده شده و از طرفی یکـی از اهـداف پژوهشسـراهای دانـش آمـوزی تقویـت حـلّ خـلاق مسـئله در دانشآموزان است و مقالۀ حاضر مقایسۀ فرایند حل خلاق مسئله را در بین دانشآموزان دورة متوسـطۀ عضو و غیرعضو پژوهشسراها مورد بررسی قرار داده است. این پژوهش از نوع تحقیقات نیمـه تجربـی (شبه تجربی) و روش آن آزمایشی است. (طرح آزمون مقدماتی و نهایی با گروه شاهد و بدون اسـتفاده از گزینش تصادفی) و ابزار جمعآوری دادهها پرسشنامه فراینـد حـل خـلاق مسـئله اسـت و سـرانجام براساس محاسبات از طریق تحلیل کواریانس میانگین نمرات حل خلاق مسـئله در بـین دانـش آمـوزان گروه آزمایش و شاهد تفاوت معنیدار است که حکایـت از تـأثیر برنامـه هـا و فعالیـت هـای پژوهشـی پژوهشسراها بر فرایند حل خلاق مسئله در بین دانشآمـوزان عضـو پژوهشسـراها دارد؛ زیـرا مقایسـۀ میانگینها نشان میدهد که نمرات گروه آزمایش بالاتر از گروه شاهد است ؛ در نتیجه ، لازم است نسبت به تقویت پژوهشسراهای دانشآموزی برای نیل به اهداف خود تلاش بیشتری صورت گیرد

کلیدواژه‌ها

پاینده، مرضیه و همکاران (1389). یادگیری خلاق از طریق آموزش شیوه‌های مختلف حل مسئله در کودکان و نوجوانان، «مقاله»، ارائه شده در سومین کنفرانس خلاقیت‌شناسی، آبان‌ماه 89
جمشیدی، فریبا و همکاران (1389). بررسی جایگاه تفکر خلاق در برنامه درسی علوم تجربی پایه چهارم و پنجم دوره ابتدایی، «طرح پژوهشی»، مرودشت فارس
حاج فتحعلیان، مریم و همکاران (1389). آینده‌پژوهی و جهت‌گیری تحقیق و توسعه، «مقاله»، ارائه شده در سومین کنفرانس ملی خلاقیت‌شناسی، آبانماه 89
حافظ نیا، محمدرضا (1383)، مقدمه‏ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران: انتشارات سمت، چاپ دهم.
خروشی، پوران (1389). مروری بر مفاهیم خلاقیت و عوامل تقویت و تضعیف آن در دانش‌آموزان، «مقاله»، کنفرانس ملی خلاقیت‌شناسی، آبان‌ماه 89
خوی‌نژاد، غلامرضا (1385) : روشهای پژوهشی در علوم تربیتی، تهران: انتشارات سمت، چاپ سوم
زارع، حسین. پیرخائفی، علیرضا. مبینی، داود (1389) : بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های حل مسئله بر ارتقاء خلاقیت مهندسین با توجّه به سنخ شخصیتی آنان، «مقاله»، فصلنامه تازه‌های روانشناسی صنعتی و سازمانی، سال اول ـ شماره سوم. صص: 56 تا 49
ساکی، رضا (1384). طراحی راهنمای اصلاح نظام مدیریت پژوهش در آموزش و پرورش ایران، پایان‌نامه دکترا، دانشگاه تربیت معلم
سیف، علی‌اکبر (1387) : روانشناسی پرورشی نوین (روانشناسی یادگیری و آموزش، (ویرایش ششم)، تهران: نشر دوران، چاپ دوم
شریعتمداری، علی، (1385)، روان شناسی تربیتی، تهران: انتشارات امیر کبیر، چاپ نوزدهم.
منصوریان، علیرضا (1389). کاربرد مهندسی خلاقیت TRIZ در حل مسئله، «مقاله»، سومین کنفرانس ملی خلاقیت‌شناسی، آبانماه 89
نادری، عزت الله و دکتر مریم سیف نراقی (1389). روشهای تحقیق و چگونگی ارزشیابی آن در علوم انسانی (با تاکید بر علوم تربیتی) (ویرایش پنجم)، تهران: نشر ارسباران، چاپ چهارم.
نژادحسینی، معصومه (89-1388). بررسی تأثیر آموزش حل خلاق مسئله بر میزان مسئله محوری پروژه‌های علمی دانش‌آموزان در درس علوم تجربی، «طرح پژوهشی»، ناحیه 5 مشهد
Amabile, T.M. (1996). Creativity in context. Oxford, UK: West view.
Berg, R. (2000). Social constructions of creativity in a middle school math classroom. Available on: www.design world.com/creativity.
Debono, E. (1986). Lateral thinking. New York: Penguin Books.
Guilford, J.P: And Tenopyr, M, L. (1968) Implication of the structure of Intellect for High school And College student, In Michael W. B. Teaching for creative Endeavor, Indiana University
Isaksen, S. G., Dorval, K. B., & Treffinger, D. J. (2000) creative approaches to problem solving Dubuque, IA: Kendall/Hunt.
Isaksen. S. G. (2007) Toward and improved understanding of creativity within people.
Joyee, B. (1990). Models of teaching (3rd ed.). New Jersey: Prentice Hall, Inc.
Kay, I. (2001) User Modeling FC: Adaptation. User Interface for All: concepts, Methods, and Tools Lawrence Erlbaum Association, (pp. 271-294)
Martinsen, O, & Kaufmann, G, (1999) Cognitive style and creativity. in M. A. Runco & S. R. Pritzker (Eds.), Encyclopedia of creativity, vol.1 (pp.273-282) NY: Academic Press
Osborn, A. F. (1992). Larte della creativity, Milano: Fraco Angeli.
Solso, R. (1990) Gognitive Psychology 3ed, Allyn and Bacon Pub. U.S.A
Torrance, E. P. (1998). An interview with E. Paul Torrance: About Creativity Journal Ecucational Psychology Review, 10, 441-452
Toru. Nakagawa (2006). A new paradigm for creative problem solving. Triz hp Japan, Apr
Treffinger, D. J. Isaksen, S. G., & Dorval, K. B. (2006) Creative problem solving: An introduction (3rd ed,). Waco, TX: Prufrockpress
Treffinger, D. J., Selby, E. C., Isaksen, S. G., & Crumel, J. H. (2007) , problem solving style: introduction and overview: sarasota, FL: center for creative learning
Weisberg, R. W; (1993) , Creativity Temple University, W. H. Freeman., & Company New York
Woolfolk, A. E. (1987, 1995, 2001, 2004) , Educational Psychology (5th, 6th, 8th, and 9th ed.) Boston: Allyn and Bacon
www.triz-Journal.com/archives/2000/01/y/index.html
www.triz-Journal.com/archives/2000/05/b/index.html