نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قائم‌شهر، قائم‌شهر، ایران
2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، گرگان، ایران
چکیده
چکیده ارائۀ مدلها یی برای شناسایی عوامل مؤثر در موفقیت علمی دانشجویان، برای پـرورش نیـروی انسـانی متخصص، ماهر و با انگیزه در حال توسعه است؛ بنابراین، به منظـور برر سـی ارتبـاط میـان متغیرهـای آموزشی ـ پژوهشی و نی یپز ینیب ش موفقیت تحصیلی دانشجویان، تحقیقی در این زمینه در دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان در سال تحصـیلی 89-88 صـورت پـذیرفت . جامعـۀ آمـاری ایـن تحقیـق کلیـۀ دانشجویان رشتهها ی فنی و مهندسی، علوم انسانی، علوم پایه و کشاورزی ورودی سـال 1387 هسـتند که تاکنون 3 ترم تحصیلی را پشت سر گذاشته بودند. برای اجرای طـرح مربوطـه از پرسشـنامۀ محقـق ساخته با 40 سؤال در ها نهیزم ی مختلف استفاده شد و پایـایی و روایـی آن مـورد تأییـد قـرار گرفـت . ها داده ی مربوط به متغیرهای آموزشی و پژوهشی از ها معاونت ی مربوطـه دریافـت و تجزیـه و تحلیـل داده ها توسط نرم افزار SPSS16 ا نجام شد. با بررس ی تحلیل رگرسیون لجسـتیک مشـخص شـد کـه متغیرهای تعداد خواهر و برادر دارای مدرک دانشگاهی، تحصیلات مادر، امکانات رفاهی و نقش استاد در یپ ینیب ش موفقیت دانشجویان نقش کلیدی را دارا هستند. برای تعیین ارتباط میـان متغیرهـای علمـی مختلف دانشگاهی، با نسبت موفقیت تحصیلی دانشجویان ضرایب همبستگی محاسبه شد که به ترتیـب بالاترین مقدار ضریب شامل: تعداد ها طرح ی پژوهشی پایان افتی ۀ استادان، تعداد مقالات علمی پژوهشی چاپ شده، تعداد مقالات ISI چاپ شده و تعداد کل اساتید یم باشـند . بـا شناسـایی عوامـل مـوثر در پیشرفت تحصیلی دانشجویان یم توان موفقیت را یپ ینیب ش و از بروز افت تحصـیلی یپـ ریـ گ ش ی کـرد . همچنین تقویت فاکتورهای آموزشی ـ پژوهشی دانشـگاه کـه دارای همبسـتگی بـا موفقیـت تحصـیلی دانشجویان است، از دیگر اقدامات مفید در پرورش دانشجویان مستعد محسوب یم شود
کلیدواژه‌ها
رحیمی، معصومه (1378). بررسی عوامل مرتبط با افت تحصیلی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه منطقه 14 تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران.
علیوندی‌وفا، مرضیه (1384). بررسی رابطه تفکر انتقادی با پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه تبریز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه الزهراء تهران.
3لی‌دوستی، طاهره (1382). بررسی تأثیر استفاده از رسانه آموزشی (نوار ویدئو) بر پیشرفت تحصیلی درس فیزیک دانش‌آموزان دختر سال اول دبیرستان و ارتباط آن با سبک‌های شناختی مستقل از زمینه و وابسته به زمینه در منطقه 12 شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت معلم تهران.
رحیم‌آبادی، حسین (1379). بررسی رابطه بین مهارتهای اجتماعی و پیشرفت تحصیلی در دروس ریاضی و خواندن در گروهی از دانش‌آموزان عادی کلاس‌های چهارم و پنجم دبستان شهر شیراز. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شیراز.
مهرافروز، حجت‌اله؛ شهرآرای، مهرناز (1381). «بررسی رابطه نگرش نسبت به شیوه‌های فرزندپروری و مکان کنترل با پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان پسر پایه چهارم ابتدایی». مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز. 3 (2) : 131-148.
زرشکن زمان‌پور، صدیقه (1380). بررسی رابطه رضایت زناشویی مادر با سازگاری اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر پایه پنجم شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت معلم.
مجیدی، بهرام (1376). بررسی رابطه بین برخی از ویژگی‌های اجتماعی، اقتصادی خانواده با موفقیت و افت تحصیلی دانش‌آموزان سال سوم راهنمائی شهرستان میانه در سال تحصیلی 75-74. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی تهران.
علی‌محمدی، حسین (1375). بررسی رابطه اضطراب امتحان، درون‌گرایی- برون‌گرایی دانش‌آموزان، تحصیلات و شغل والدین، با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان سال سوم راهنمایی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شیراز.
غلامعلی لواسانی، مسعود؛ درّانی، کمال (1383). «رابطه ویژگی‌های فردی و خانوادگی با پیشرفت تحصیلی دانشجویان روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران». مجله روانشناسی و علوم تربیتی. 34(2) : 1-21.
علی‌نژاد، خلیل (1381). بررسی نقش خانواده در پیشرفت تحصیلی فرزندان مقطع متوسطه از دیدگاه مدیران، معاونین، دبیران آموزش و پرورش ناحیه 1 گرگان، سال تحصیلی 82-1381. پایان نامه کارشناسی ارشد. گروه مدیریت آموزش و پژوهش سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان گلستان، رشته مدیریت دولتی.
مجدالدین، عبدالرضا (1374). بررسی عوامل موثر در افت تحصیلی دانشجویان دوره کارشناسی (روزانه) دانشگاه شهید چمران اهواز. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی.
صحرانورد، مریم (1381). نقش استفاده از روش‌های فعال تدریس درس علوم تجربی در پرورش روحیه پرسشگری- پژوهش و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پایه چهارم ابتدایی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت معلم تهران.
فرزانه، پرویز (1377). بررسی عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پسر سال سوم مدارس راهنمایی تحصیلی شهر گنبد کاووس در سال تحصیلی 77-76. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه فردوسی مشهد.
پورجمشیدی، مریم (1381). بررسی نقش آموزش با کمک شبکه‌های اطلاع رسانی بر روی پیشرفت تحصیلی درس ادبیات فارسی دانش‌آموزان دختر سال اول راهنمایی منطقه چهارده آموزش و پرورش شهر تهران در سال تحصیلی 81-1380. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت معلم تهران.
کرامتی، محمدرضا (1381). مطالعه تأثیر یادگیری مشارکتی بر رشد مهارتهای اجتماعی و پیشرفت تحصیلی ریاضی دانش‌آموزان پایه پنجم ابتدایی شهر مشهد در سال تحصیلی 82-1381. پایان نامه دکترا. دانشگاه تربیت معلم تهران.
پاییزی، مریم؛ شهرآرای، مهرناز؛ فرزاد، ولی‌ا...؛ صفایی، پریوش (1386). «بررسی اثر بخشی آموزش ابراز وجود بر شادکامی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر پایه دوم رشته علوم تجربی دبیرستان‌های تهران». مجله مطالعات روان‌شناختی. 3(4) : 25-43.
ستاری، صدرالدین، واعظی، مظفرالدین (1384). «بررسی میزان مهارتهای مدیران از نظر معلمان و رابطه آن با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دبیرستان‌های پسرانه دولتی شهر تهران». مجله روانشناسی و علوم تربیتی. 35(1) : 163-176.
زارع‌زاده، صدیقه؛ درخشان‌فرد، سعیده (84-1383). بررسی رابطه بین اعتماد به نفس با موفقیت تحصیلی در دانش‌آموزان دختر سوم دبیرستانی شهر یزد.پایان نامه دکتراعمومی. دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد.
صفری، لیلا (1384). بررسی رابطه بین دلبستگی به والدین و سازگاری اجتماعی و پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان راهنمایی شهرستان همدان. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه الزهراء تهران.
یعقوب‌خانی غیاثوند، مرضیه (1372). رابطه محیط خانواده و پیشرفت تحصیلی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شیراز.
محمودی، محمدتقی (1376). بررسی رابطه بین اشتغال مادر و ویژگی‌های شخصیتی، پیشرفت تحصیلی و خلاقیت فرزندان در بین دانش‌آموزان دبیرستان‌های مناطق 2، 5 و 9 شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت معلم تهران.
ساعی، رحیم (1377). بررسی عوامل موثر در پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشکده‌های کشاورزی و ارائه رهیافت مناسب آموزشی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شیراز.
صفدری ده‌چشمه، فرانک؛ دل آرام، معصومه؛ پروین، ندا؛ خیری، سلیمان؛ فروزنده، نسرین؛ کاظمیان، افسانه (1386). «عوامل موثر در پیشرفت تحصیلی دانشجویان از نظر دانشجویان و اساتید دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهر کرد در سال 1383». مجله دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد. 9(3) : 71-77.
دهقان، حسین (1375). بررسی رابطه بین پایگاه اقتصادی- اجتماعی و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان سال چهارم نظری. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی تهران.
لیاقت‌دار، محمد جواد؛ عابدی، محمد رضا؛ جعفری، سیدابراهیم؛ بهرامی، فاطمه (1383). «مقایسه میزان تأثیر روش تدریس بحث گروهی با روش تدریس سخنرانی بر پیشرفت تحصیلی و مهارتهای ارتباطی دانشجویان». مجله پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی. 10(3) : 29-56.
پاشازاده، باب‌ا... (1376). مقایسه پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پنجم ابتدایی دختر دارای معلمین فارغ‌التحصیل از مراکز تربیت معلم با دانش‌آموزان دارای معلمین غیرفارغ‌التحصیل از این مراکز، در ناحیه 1 آموزش و پرورش شهرستان اسلام‌شهر. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت معلم تهران.
عابدی، غلام‌رضا (1386). بررسی ویژگی‌های مدیریتی از دیدگاه مدیران، معلمان و دانش‌آموزان سال سوم راهنمایی شهر تهران و ارتباط آن با پیشرفت تحصیلی آنان. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبائی تهران.
دهقان، نجمه (1385). بررسی رابطه‌ی مهارتهای اجتماعی و سلامت روان با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر پایه اول دبیرستان‌های استان یزد. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه الزهراء تهران.
هاشمی، نفیسه (1383). بررسی رابطه بین ادراک از جو روانی- اجتماعی کلاس، جو عاطفی خانواده، اضطراب امتحان و استفاده از راهبردهای فراشناختی با پیشرفت تحصیلی درس علوم دانش‌آموزان دختر پایه دوم مدارس راهنمایی ناحیه 2 شهر اصفهان در سال تحصیلی 83-1382. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت معلم تهران.
زینی‌وند، علی (1384). بررسی رابطه عزت نفس و حمایت اجتماعی با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان سال دوم دبیرستان شهرستان دره شهر در سال تحصیلی 84-83 . پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت معلم تهران.
اسرافیلیان، علی (1384). بررسی رابطه‌ی افت تحصیلی با خودپنداره و مکان کنترل بین دانشجویان دانشکده علوم انسانی دانشگاه گیلان. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه گیلان.
ده‌بزرگی، غلام‌رضا؛ موصلی، حیدرعلی (1382). «علل افت تحصیلی در دانشجویان پزشکی (دانشگاه علوم پزشکی شیراز، 1378)». مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل، ویژه‌نامه مقالات آموزش پزشکی. 2: 74-80.
تمنائی‌فر، محمدرضا؛ نیازی، محسن؛ امینی، محمد (1386). «بررسی مقایسه‌ای عوامل موثر بر افت تحصیلی دانشجویان مشروط و ممتاز». دو ماهنامه علمی پژوهشی دانشور رفتار دانشگاه شاهد. 14(24) : 39-52.
مومنی، منصور (1387). تحلیل‌های آماری با استفاده از SPSS. انتشارات کتاب نو. 302 صفحه.
البرزی، شهلا؛ سیف، دیبا (1381). «بررسی رابطه باورهای انگیزشی، راهبردهای یادگیری و برخی از عوامل جمعیتی با پیشرفت تحصیلی گروهی از دانشجویان علوم انسانی در درس آمار». مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. دوره 19(1) : 73-82.
خیّر، محمد؛ سیف، دیبا (1383). «بررسی رابطه مهارتهای مقابله با استرس و پیشرفت تحصیلی دانشجویان با توجه به برخی از عوامل جمعیت شناختی». دو ماهنامه علمی پژوهشی دانشور رفتار دانشگاه شاهد. 11(4) : 25-34.
نریمانی، محمد؛ ابوالقاسمی، عباس؛ برهمند، اوشا؛ امینی، زرار محمد (1385). «مقایسه سرسختی روان‌شناختی، سبک‌های تفکر، مهارتهای اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان ورزشکار (گروهی- انفرادی) و غیر ورزشکار». مجله پژوهش در علوم ورزشی. 11: 59-77.
ساروخانی، باقر (1386). روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، جلد دوم: بینش‌ها و فنون. انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. 523 صفحه.
قاجاریه، مژگان (1373). بررسی عوامل مختلف موثر خارج از مدرسه بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان سال آخر دبیرستان‌های شیراز سال تحصیلی 73- 1372. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبائی تهران.
جوان‌شیخی، تهیمنه (1380). بررسی رابطه وضعیت فرهنگی- اجتماعی خانواده با میزان سازگاری اجتماعی دانشجویان خوابگاهی دانشگاه الزهراء. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه الزهراء تهران.
احمدی، حسین (1377). بررسی تأثیر قشربندی اجتماعی بر پیشرفت تحصیلی (در میان دانش‌آموزان پسر دبیرستان‌های شهر زنجان). پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت مدرس تهران.
خوانساری، فرزانه (1375). بررسی رابطه جو عاطفی خانواده با انگیزه پیشرفت دانش‌آموزان دختر سال اول دبیرستان‌های منطقه 3 شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبائی تهران.
زارع، محمد قاسم (1374). بررسی پاره‌ای از عوامل فردی، خانوادگی، اقتصادی و اجتماعی موثر بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان راهنمایی استان کهگیلویه و بویراحمد. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبائی تهران.
پیامی بوساری، میترا؛ فتحی آذر، اسکندر؛ موسوی نسب، سیدنورالدین (1385). «مقایسه اثربخشی روش‌های طرح تدریس اعضای تیم با سخنرانی همراه با پرسش و پاسخ بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان پرستاری». مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی مجلهایرانی آموزش در علوم پزشکی. 6(2) : 45-51.
معزی، معصومه؛ اله‌شیرزاد، هدایت؛ زمان‌زاد، بهنام؛ روحی، حمید (1388). «دیدگاه اعضای هیئت علمی و دانشجویان در مورد ارزشیابی اساتید و معیارهای موثر در تدریس استاد در دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، 1386». مجله دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد. 11(4) : 63-75.
ادهمی، اشرف؛ جوادی، یداله؛ حق‌دوست، علی‌اکبر (1381). «ارتباط امکانات آموزشی و نیروی انسانی بخش‌های علوم پایه با پیشرفت تحصیلی دانشجویان پزشکی کرمان». مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی قزوین. 22: 56-63.
قهرمانی، محمد؛ عارفی، محبوبه؛ جمشیدی، لاله (1387). «بررسی تأثیر ارزیابی پایان ترم بر عملکرد آموزشی اعضای هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی طی سال‌های تحصیلی 80-1379 تا 85-1384». فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی. 48: 2-26.
Brazier, H., and Conroy, RM. (1996). Library use and academic achievement among medical students. Med Educ. 30(2) : 142-147.
Amenkhienan, Charlotte A. and Lori Kogan. (2004). Engineering Students’ Perceptions of Academic Activities and Support Services: Factors that Influence Their Academic Performance. CollStud. 38(4) : 523-541.
Skaalvik, E. M., and Hagtvet, K. A. (1990). Academic achievement and self-concept: An analysis of causal predominance in a developmental perspective. Pers Soci Psyc. 58: 292-307
Hanushek, EA. (1997). Assessing the effects of school resources on student performance. Educ Eval Poli Anal. 19(2) : 141-164.
Rivkin, S.G., Hanushek, E.A., and Kian, J.F. (2004). Teachers, schools and academic achievement. Econ. 73(2) : 417-458.
Darling-Hammond , L. (2000). Teacher quality and student achievement: a review of state policy evidence. Educ Poli Anal Arch. 8(1) : Abstract.
Wayne, A.J., and Youngs, P. (2003). Teacher characteristics and student achievement gains. Revi Educ Rese. 73(1) : 89-122
)